Tarım Danışmanlığı Üzerine Bazı Görüşler
Doç.Dr. Orhan ÖZÇATALBAŞ
Giriş
Danışman kelime anlamı olarak bilgi ve düşüncesi alınmak için kendisine danışılan kimsedir. Tarım Danışmanı ise sahip olduğu tarımsal bilgiyi belirli bir bedel karşılığı ilgili düzenlemeler kapsamında üreticiye, ilgili kişi veya birime veren ve ona yol gösteren kişi diye tanımlanabilir.
8 Nisan 2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanan ve 8 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe giren “Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlemesine Dair Yönetmelik” ile Türkiye’de tarımsal yayım hizmetlerinin sunulmasında özel sektör ve girişimin de rol almasının yasal yolu açılmıştır. Sistemin yerleşmesi ve gelişmesi yönünde önemli girişimlere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu nedenle sistemin etkinliğini artırmak için gelişmiş ülkelerdeki deneyimlerden yararlanılması üzerinde durulması yararlı olacaktır.
Yönetmeliğin amacı madde 1 de açıklanmıştır. Buna göre “Yönetmelik; tarımsal işletme sahiplerinin bilgi, teknik ve yöntemler konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacı ile hazırlanmıştır.”
Yine Yönetmeliğin Tanımlar bölümünde;
“Serbest tarım danışmanı: Kendi nam ve hesabına çalışmak suretiyle tarımsal işletmelere, sivil toplum örgütlerine ve tarımdan girdi alan kuruluşlara tarımsal danışmanlık hizmeti sunan, sertifika sahibi kişileri,
“Tarım danışmanı: Sivil toplum örgütlerinde, ziraat odalarında ve tarımsal danışmanlık şirketlerinde istihdam edilen veya tarımsal danışmanlık hizmeti yürütmek üzere kendi nam ve hesabına çalışan ve bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre sertifikalandırılmış kişileri,” kapsadığı belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 5. Bölümünde Tarım Danışmanının Görevleri, kavramsal olarak da yayımcı ile eşdeğer olduğu vurgulanarak aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
a) Üretimin her aşamasında göreviyle ilgili konularda tarımsal işletme sahiplerine veya hizmet verdiği diğer birimlere gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, gerektiğinde ilgili mevzuata uygun tarımsal uygulamalar yapmak,
b) Bitkisel ve hayvansal üretime yönelik sürdürülebilir üretim teknikleri konusunda her türlü bilgi ve yeni teknolojinin hedef kitleye ulaştırılmasını sağlamak,
c) Çevrenin, doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin korunması için tarımsal işletme sahiplerini ve hedef kitleyi bilgilendirmek,
ç) Tarımsal işletmelerin daha rekabetçi bir yapıya kavuşturulması ve etkin bir şekilde ürün ve hizmet pazarına yönelmelerine katkıda bulunmak,
d) İşletme ekonomisi yayımı/danışmanlığı yapmak, gerekli tavsiyelerde bulunmak,
e) İşletmelerin ekonomik analizleri, gelişim planlamaları, iş ve sermaye verimliliğinin iyileştirilmesi ve aile işletmelerine özgü sorunlar, ev ekonomisi ve mekanizasyon konularında yayım/danışmanlık yapmak,
f) Tarımda çalışanların mesleklerini daha iyi yapmaları için, gerekli kişisel gelişim ve girişimcilik eğitimlerini yapmak,
g) Görevli olduğu konularla ilgili olarak düzenlenecek eğitimlere katılmak,
ğ) Yayım/danışmanlık faaliyetlerinde basılı, sesli ve görüntülü kitle yayım vasıtalarından yararlanmak ve bunları hazırlamak ve hazırlanmasına katkıda bulunmak,
h) Tarımsal yayım ve danışmanlık faaliyetleriyle ilgili veri toplamak, kayıt tutmak,
ı) Tarımsal üretimi kayıt ve kontrol altına alacak belgelerin düzenlenmesini sağlamak,
i) Üretici örgütlenmesi konusunda çalışmalar yapmak.
Görüldüğü gibi Yönetmelik Tarım Danışmanlarına çok önemli görevler vermiştir. Bu görevlerin yerine getirilebilmesi için Tarım Danışmanlığı sisteminin etkili ve iyi çalışır hale getirilmesi zorunluluktur. Buna göre Tarım Danışmanı olarak görev alacak kimselerin bilgi ve becerilerinin geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu amaçla Yönetmelik Tarım Danışmanı Sertifikası alabilmek için 120 saatlik bir eğitim öngörülmüştür. Bu eğitimin yeterliliği konusunda ve amaca ulaşabilmesi için aşağıda verilen konuların dikkate alınması yararlı olacaktır.
Doç.Dr. Orhan ÖZÇATALBAŞ
Giriş
Danışman kelime anlamı olarak bilgi ve düşüncesi alınmak için kendisine danışılan kimsedir. Tarım Danışmanı ise sahip olduğu tarımsal bilgiyi belirli bir bedel karşılığı ilgili düzenlemeler kapsamında üreticiye, ilgili kişi veya birime veren ve ona yol gösteren kişi diye tanımlanabilir.
8 Nisan 2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanan ve 8 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe giren “Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlemesine Dair Yönetmelik” ile Türkiye’de tarımsal yayım hizmetlerinin sunulmasında özel sektör ve girişimin de rol almasının yasal yolu açılmıştır. Sistemin yerleşmesi ve gelişmesi yönünde önemli girişimlere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu nedenle sistemin etkinliğini artırmak için gelişmiş ülkelerdeki deneyimlerden yararlanılması üzerinde durulması yararlı olacaktır.
Yönetmeliğin amacı madde 1 de açıklanmıştır. Buna göre “Yönetmelik; tarımsal işletme sahiplerinin bilgi, teknik ve yöntemler konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacı ile hazırlanmıştır.”
Yine Yönetmeliğin Tanımlar bölümünde;
“Serbest tarım danışmanı: Kendi nam ve hesabına çalışmak suretiyle tarımsal işletmelere, sivil toplum örgütlerine ve tarımdan girdi alan kuruluşlara tarımsal danışmanlık hizmeti sunan, sertifika sahibi kişileri,
“Tarım danışmanı: Sivil toplum örgütlerinde, ziraat odalarında ve tarımsal danışmanlık şirketlerinde istihdam edilen veya tarımsal danışmanlık hizmeti yürütmek üzere kendi nam ve hesabına çalışan ve bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre sertifikalandırılmış kişileri,” kapsadığı belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 5. Bölümünde Tarım Danışmanının Görevleri, kavramsal olarak da yayımcı ile eşdeğer olduğu vurgulanarak aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
a) Üretimin her aşamasında göreviyle ilgili konularda tarımsal işletme sahiplerine veya hizmet verdiği diğer birimlere gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, gerektiğinde ilgili mevzuata uygun tarımsal uygulamalar yapmak,
b) Bitkisel ve hayvansal üretime yönelik sürdürülebilir üretim teknikleri konusunda her türlü bilgi ve yeni teknolojinin hedef kitleye ulaştırılmasını sağlamak,
c) Çevrenin, doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin korunması için tarımsal işletme sahiplerini ve hedef kitleyi bilgilendirmek,
ç) Tarımsal işletmelerin daha rekabetçi bir yapıya kavuşturulması ve etkin bir şekilde ürün ve hizmet pazarına yönelmelerine katkıda bulunmak,
d) İşletme ekonomisi yayımı/danışmanlığı yapmak, gerekli tavsiyelerde bulunmak,
e) İşletmelerin ekonomik analizleri, gelişim planlamaları, iş ve sermaye verimliliğinin iyileştirilmesi ve aile işletmelerine özgü sorunlar, ev ekonomisi ve mekanizasyon konularında yayım/danışmanlık yapmak,
f) Tarımda çalışanların mesleklerini daha iyi yapmaları için, gerekli kişisel gelişim ve girişimcilik eğitimlerini yapmak,
g) Görevli olduğu konularla ilgili olarak düzenlenecek eğitimlere katılmak,
ğ) Yayım/danışmanlık faaliyetlerinde basılı, sesli ve görüntülü kitle yayım vasıtalarından yararlanmak ve bunları hazırlamak ve hazırlanmasına katkıda bulunmak,
h) Tarımsal yayım ve danışmanlık faaliyetleriyle ilgili veri toplamak, kayıt tutmak,
ı) Tarımsal üretimi kayıt ve kontrol altına alacak belgelerin düzenlenmesini sağlamak,
i) Üretici örgütlenmesi konusunda çalışmalar yapmak.
Görüldüğü gibi Yönetmelik Tarım Danışmanlarına çok önemli görevler vermiştir. Bu görevlerin yerine getirilebilmesi için Tarım Danışmanlığı sisteminin etkili ve iyi çalışır hale getirilmesi zorunluluktur. Buna göre Tarım Danışmanı olarak görev alacak kimselerin bilgi ve becerilerinin geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu amaçla Yönetmelik Tarım Danışmanı Sertifikası alabilmek için 120 saatlik bir eğitim öngörülmüştür. Bu eğitimin yeterliliği konusunda ve amaca ulaşabilmesi için aşağıda verilen konuların dikkate alınması yararlı olacaktır.
